PETROVAC NA MLAVI

Ukoliko vas put navede na Petrovac na Mlavi, budite uvereni da ovde možete provesti zaista kvalitetno vreme ispunjeno zabavom, uživanjem, relaksacijom, mirom…

Kao što i sam naziv grada kaže, kroz Petrovac protiče reka Mlava koja je dugačka 158 km  i desna je pritokaDunava, ona izvire u Žagubici iz vrela, a uliva se u Dunav.

Banja ŽDRELO

Opština Petrovac na Mlavi se sastoji od 34 naselja.

Petrovac na Mlavi je gradsko naselje u Srbiji u opštini Petrovac na Mlavi u Braničevskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 8.152 stanovnika

Po podacima iz popisa 2011. godine u opštini je popisano 41 220 stanovnik, a veliki broj stanovništva se nalazi na privremenom radu u inostranstvu. Teritorija opštine Petrovac na Mlavi je područje sa raznovrsnim karakteristikama koje najbolje oslikavaju mnogobrojna vrela, potoci, rečice, šume, bogata dolina Mlave sa divnim pejsažom i plodnom zemljom.

Udaljenost od Beograda je 116 km i sa auto puta možete doći preko isključenja za Požarevac što je oko 15km, a od Požarevca do Petrovca ima 37km što je ukupno 52km .Možete doći i preko isključenja sa auto puta u Velikoj Plani i odatle ima 33km. Preko isključenja Markovac se ide preko Svilajnca i do Petrovca ima 36km.

Gradić je mali, ali u njemu ima svega što vam je potrebno- prodavnice, marketi, kafići, restorani, pošta, banke, crkva, zdravstveni centar, park pored koga protiče reka Mlava…

U centru gradića na početku pešačke zone nalazi se spomenik Dragutina Tomaševića, prvog učesnika  Kraljevine Srbije na Olimpijskim igrama 1912. godine u Stokholmu i desetostrukog pobednika maratonske trke Obrenovac – Beograd. Svake godine u selu Bistrica gde je i rođen Dragutin Tomaševoć (20. april 1890. – oktobar 1915.) se održava memorijalna atletska trka u znak sećanja na njega.

banja Ždrelo

E, a sad o pravom blagu ovog kraja. Na oko 14 km od Petrovca na putu prema Žagubici, na samom ulazu u Gornjačku klisuru možete naići na Banju Ždrelo, gde se nalazi geotermalni izvor bogat sumporom. Tu je sagrađen banjski kompleks “Mlavske terme” koji nudi raznovrsne spa tretmane, a poseduje i nekoliko bazena i mini akva park. Termalna voda leči  neke zdravstvene tegobe kao što je reumatizam, gastritis, različita kožna oboljenja, stanja nakon povreda… Naravno, potrebno je posavetovati se sa svojim lekarom pre nego što se odlučite na bilo kakav vid lečenja.

Ako produžite još par kilometara, ljubitelji dobre hrane će naići na etno restoran “Vrata homolja”, gde pored restorana možete pronaći i prenoćište po nižim cenama, a možete samo popiti kafu i uživati na terasi okruženi zelenilom, malim veštačkim jezercem sa pogledom na beskrajnu zelenu panorama. Ukoliko ste sa malom decom, u okviru restorana postoji i mini park za decu.

Nastavite li dalje, prolazite kroz Gornjačku klisuru i gledati na reku Mlavu. U letnjim mesecima, ovde se možete rashladiti, šetati, a takođe i zahvatiti vodu na prirodnim izvorima. Za jedan od njih se tvrdi da je voda dobra za problem sa bubrezima, pa je na tom mestu uvek ogromna gužva, jer ljudi užimaju tu vodu na litre. Ipak, savet za bilo kakav zdravstveni problem, pa i ovaj, najpre potražite od lekara.

MANASTIR GORNJAK

U produžetku, možda još kilometer, dva i stižete do manastira Gornjak i ponovo na reku Mlavu.

Manastir Gornjak se nalazi na 18 kilometara od Petrovca ka Žagubici. Izgrađen je u periodu od 1376–1380. godine kao zadužbina kneza Lazara.

Sagrađen je  1378. godine i tada se manastir zvao Ždrelo i nalazio se u istoimenom gradu. Krajem XVI veka manastir se više ne pominje kao Ždrelo već kao Gornjak. Smatra se, kako je kroz klisuru u kojoj je manastir smešten, bilo mnogo raznih utvrđenja i građevina, pa je manastir bio u gornjem gradu i tako je nastao naziv Gornjak- onaj koji je u gornjem gradu. Pominje se u turskim popisima i skoro uvek je bilo malo monaštvo koje se brinulo o manastiru. Takođe, i sve seobe i sva seljenja stanovništva sa ovih prostora su vodila i monahe iz ovih manastira. Oni su sa sobom nosili dokumenta i dragocenosti iz manastira koja su danas rasuta po fruškogorskim manastirima, gde su oni najčešće odlazili. Turci su ga rušili više puta a monasi ga obnavljali, poslednju obnovu je počeo knez Miloš u oslobođenoj Srbiji. Živopis je 1847. godine preslikao Živko Pavlović, čuveni slikar, predak naše još čuvenije slikarke Milene Pavlović Barili.

MANASTIR GORNJAK

Na ulazu je manastirski konak, a iza je sama crkva. U njoj se nalaze mošti Svetog Grigorija Sinaita, jednog od maonaha sinaita koji je došao u Srbiju posle najezde turaka u Grčku. Njega je prihvatio knez Lazar, kao što je prihvatio i sve ostale sinaite, a on je boravio u ovom manastiru. Iznad crkve vode stepenice ka pećini isposnici gde je Grigorije obitavao. U pećini je mali hram. Nedaleko od manastira postoji jedan fenomen pod nazivom voda koja ćuti. U tom delu toka reke Mlave vlada potpuna tišina, tok reke se ne čuje. O nastanku ovog fenomena su vezane mnoge legende.

Svake godine na Đurđevdan, iz pukotine u steni iza manastira voda počinje da kaplje slivajući se do jedne male uvale, odakle je ljudi kašikama skupljaju, jer se veruje da ona leči očne tegobe. Zašto se ova voda pojavljuje samo jednom godišnje, u određeno vreme – kada se dele dan i noć, i to na Đurđevdan,ne zna se. Ljudi veruju da su to suze samog isposnika Grigorija, koji i danas pomaže svom narodu.

Poznati srpski pesnik, Đura Jakšić, napisao je poemu  o ovom kraju „Put u Gornjak“.

Evo dela poeme:

Od Velikog Sela do samoga Ždrela
Kô da j’ vila neka ćilim razastrela
Od zelene trave i svakakve šare,
Da sebi domami umorne bećare;
Pa dokle ti vila lakog sanka bira,
Hlađan potok slabe noge ti ispira,
Vetrovi ti tihi lepi miris daju,
Zaslađene hrane gorkom uzdisaju…”

Mаnаstir, odnosno mаnаstirište, Blаgoveštenje nаlаzi se u Gornjаčkoj klisuri, nа levoj strаni putа Petrovаc – Žаgubicа. Lаko se prepoznаje po sаzidаnoj pećini sа više otvorа zа prozore i vrаtа. Sаgrаđen je krаjem 14. vekа i bio je jedаn od nаjistаknutijih mаnаstirа togа vremenа u Brаničevu. Grаdnjа se pripisuje despotu Stefаnu Lаzаreviću.

Manastir Vitovnica

Mаnаstir Vitovnicа se nаlаzi 13 km severoistočno od Petrovcа, u аtаru istoimenog selа. Leži nа reci Vitovnici, po kojoj je svаkаko i ime dobio, ispod sаmih Homoljskih plаninа.

Okružuje gа lep i živopisаn krаj, bogаt šumom i izvorskom vodom. Sаzdаn je pod sаmom stenom brdа Vrаnj, а sаmo petnаestаk metаrа južno od crkve teče Vitovnicа, kojа uprаvo tu izlаzi iz klisure.

Od 1962. do 1972. godine u manastiru Vitovnica je iguman bio Otac Tadej , a kasnije se u ovu svetinju povukao zbog pogoršanja zdravstvenog stanja. Ovde je preminuo 2013. godine, a sahranjen je u porti manastira.

U zanimljivosti o manastiru Vitovnica spada i izvor Svetog Jovana koji se nalazi u neposrednoj blizini Svetinje, za koji se smatra da ima lekovitu moć.

Postoje još i manastir Svete Trojice u selu Ždrelo, a sаmo pаr kilometаrа dаlje, po vаlovitom i šumovitom terenu, аutomobilom ili pešice, dolаzi se u mаlu kotlinu, okruženu brdimа, sа rečicom Reškovicom što izvire nedаleko odаtle, okružen strmim i šumovitim pаdinаmа brdа, nаlаze se ostаci nekаdа čuvenog mаnаstirа Reškovice.

Ovaj kraj je posebno zanimljiv za one koji vole da šetaju po prirodi, da planinare.

Posebno su zanimljivi Veliki i Mali Vukan, Ježevac, Krilaš, Štubej…

Vrhova su od 670 mnv do 940mnv, pa samim tim spadaju u ne preterano teške vrhove za penjanje. Većina staza su dobro uređene i označene. Posebno interesantno je to što dosta staza kao polaznu tačku ima neki od manastira ili prolazi pored njih.

manastir BLAGOVEŠTENJE

Ovo je priča o zanimljivostima iz Petrovca na Mlavi, pa ukoliko ste odlučili da ove godine obiđete i upoznate svoju zemlju, nemojte preskočiti ovaj kraj, jer zaista ima šta da ponudi.

Tekst SANELA DIMITRIJEVIĆ

fotografije MAJA JOVIĆ