Umjetnost je autoput za besmrtnost, potvrđuje broj 547 na digitronu mog telefona, zbir godina proteklih od Njegovog rođenja. Nakon pola milenijuma, od renesanse, preko baroka, manirizma, klasicizma, romantizma, realizma, impresionizma, fovizma, ekspresionizma, kubizma, futurizma, nadrealizma, i svih pravaca savremene umjetnosti, Njegovo ime, kao moderan brend, poprima sve težu i skuplju patinu.
Sreli smo se davno u Vatikanu, Mikelanđelo i ja, ali je našu romansu prekinuo ljutiti čuvar koji se izderao na mene kao uragan pete kategorije baš na tom svetom mjestu, u Sikstinskoj kapeli. Od svih gologuzih anđela i demona, najviše su izbečili oči moj muž i djeca kad su shvatili da sam ja osoba koja je pred Gospodom i gomilom turista iz cijelog svijeta, upravo počinila najgori grijeh – škljocnula sam kameru u pravcu čuvene tavanice!
Zvučalo bi suludo da sam se sa tri riječi italijanskog (pica, mortadela i dželato) upustila u raspravu sa čuvarom, te sam pognula glavu i ćušnula kameru u tašnu. Oficijalna zabrana, uz obrazloženje da blic oštećuje boje, povezana je sa restauracijom kapele, odnosno japanskom kompanijom Nippon Television Network koja je finansirala radove zadržavši fotografska, filmska i televizijska prava. Nadali su se da će prodajom razglednica, postera i video materijala, povratiti potrošene milione. Ugovor im je istekao 1994, ali se pravilo o zabrani fotografisanja zadržalo.
Ali kolo sreće se okreće, i ovog puta – Rim je došao u Kalgari!
Umjetnička izložba sa 34 reprodukcije Mikelanđelovih freski iz Sikstinske kapele, postigla je globalni uspjeh, podjednako ostavljajući bez daha posjetioce u Kini, Australiji, Evropi i Americi. Na ogromnim panoima, u prirodnoj veličini, specijalnom tehnikom štampanja, u visokoj rezoluciji, postignut je efekat originalnih slika. Bez stiskanja u gužvi i bolnog savijanja vrata, mogu se iz blizine i u miru, razotkriti scene do najsitnijih detalja, od paučinastih pukotina u malteru do autorskih poteza četkicom. Zadovoljstvo košta $24.70 i potrajaće oko sat i po, ili koji minut duže ako pored postavljenih informativnih panoa iznajmite i audio vodiča.
Četrnaest godina su profesionalni restauratori spašavali biblijske prizore bljedunjavih i uspavljujućih pastelnih boja. Pažljivim ručicama i destilovanom vodom, čistili su Sikstinsku kapelu od naslaga prljavštine, čađi i voska od svijeća, koji su se taložili 450 godina. Isprva su se užasnuli od straha da su zauvijek oštetili Mikelanđelov original, jer su, kao na Diznijevom crtaću – bljesnule roza, plava, žuta i zelena!
Za razliku od vatikanske palače, na putujućoj izložbi ne morate pokrivati ramena i koljena. Ipak, ne možete se oteti razmišljanju o apsurdnosti pravila dok vam pogled preskače preko nagih tijela kojih je nekada bilo mnogo više. Nakon Mikelanđelove smrti, po naređenje Pape Pavla III, slikar Voltera je sramotu svetih likova pokrio lepršavim krpicama, i time stekao nadimak – Krojač gaća.
U centru Sikstinske kapele je prizor Stvaranja prvog čovjeka.
Adam je go, nježan i savršeno depiliran, dok je Svevišnji odjenut u roza spavaćicu. Za razliku od drugih umjetnika koji su Boga prikazivali u obliku uzvišene nebeske svjetlosti, Mikelanđelo mu je dao i glavu, i neurednu bradu. Čak je naslikao i božiju stražnjicu, mišićavu i okruglu, na prizoru Stvaranja Sunca i Mjeseca.
Prije tridesetak godina, američki ljekar Frank Lynn Meshberger je ukazao na anatomsku preciznost Mikelanđelove kompozicije Boga i anđela u sceni kreacije čovjeka, gdje je stvaralačka družina grupisana u savršenom obliku ljudskog mozga. Detaljno je analizirao korelaciju slike sa masnim organom za razmišljanje, ističući da se desna Božija ruka proteže do prefrontalnog korteksa koji je najkreativniji dio mozga. Poznato je da Mikelanđelo nije cijenio instituciju Crkve. Kao i njegov savremenik Leonardo da Vinči, bio je sklon seciranju i čeprkanju leševa, te mnogi smatraju da je kao kukavičje jaje u gnijezdu katoličanstva, iznad kardinalskih glava u kapeli u kojoj biraju Papu, ostavio skrivenu poruku da je Čovjek stvorio Boga, po svom liku, u svom mozgu.
Mikelanđelo di Lodoviko Buanoroti Simoni bio je vajar, pjesnik i arhitekta koji je često isticao da nije slikar. Pored britkog uma, imao je i oštar jezik. Kada je kao mladić učio umjetnost pod patronatom Lorenca Medičija, jedan od rivala studenata ga je, iz sve snage, udario šakom u lice. Da li zbog zajedljivog Mikelanđelovog komentara, ili čiste ljubomore, Pjetro Toridžano mu je podario doživotno deformisan nos. To potvrđuju Mikelanđelovi portreti koje je vješto stilizovao na svojim platnima i skulpturama. Na oltaru Sikstinske kapele, među zadivljujućim prizorima Posljednjeg suda, Sveti Bartolomej u lijevoj ruci drži odranu ljudsku kožu na koju je renesansni majstor utisnuo svoj lik.
Veličanstvene freske vanserijskog uma, svejedno da li na debelim zidovima i tavanicama, ili tankim kartonskim panoima, nesumljivo spadaju u najveća remek djela čovječanstva. Mikelanđelo je svojom raznovrsnom umjetnošću prevazišao granice logike i mašte. Za razliku od Krojača gaća, stekao je za života mnogo laskaviji nadimak, Il Divino – Božanstveni.
Aleksandra Veljović Ćeklić
Share On Facebook
Tweet It
