MANASTIR MANASIJA

MANASTIR MANASIJA

Manastir Manasija ili Resava  je jedan od najznačajnijih spomenika srpske srednjovekovne kulture i najznačajnija građevina koja pripada takozvanoj „Moravskoj školi“. Nalazi se na oko 30 kilometara od auto-puta Beograd–Niš, blizu Despotovca.

Do manastira možete stići kolima, auto-putem E75 od Beograda, pa preko Svilajnca, kroz Despotovac. Manstir je na putu za sela Lomnicu i Panjevac  .

Manastir Resava, danas poznatiji pod imenom Manasija, zadužbina je despota Stefana Lazarevića, sina kneza Lazara i knjeginje Milice. Gradnjom manastira sa hramom Svete Trojice despot je želeo da za svog života podigne sebi grobnu crkvu-mauzolej u kome će biti sahranjen. Složene političke i ekonomske prilike prethodile su gradnji manastira. Srbiji je posle Kosovske bitke pretila stalna opasnost od najezde Turaka sa juga, a istovremeno je bila izložena i pritiscima Ugarske sa severa. Knjeginja Milica je ulagala mnogo truda, mudrosti i veštine da sačuva državu. Dočekavši punoletstvo sina prepustila mu je srpski presto, a ona se povukla u manastir odakle je nastavila da mu pomaže u upravi zemljom.

MANASTIR MANASIJA

Gradnja manastira  je trajala između 1407. i 1418. godine. Odmah posle osnivanja, Manasija je postala kulturni centar despotovine. Njena „Resavska škola“ bila je prepisivačka radionica i bila je izvor pisanih dela i prevoda i posle pada despotovine kroz ceo 15.16. vek

Manastirski kompleks sastoji se iz:

• crkve Svete Trojice,
• velike trpezarije ili takozvane „škole“ (koja se, teško oštećena)
• tvrđave sa 11 kula od kojih je najveća „Despotova kula“ .

U toku viševekovne turske okupacije, manastir je više puta pustošen i razaran. Sa crkve je bio skinut olovni krov, pa je više od jednog veka crkvena građevina prokišnjavala i dve trećine fresaka je nepovratno propalo.

Zapadni deo crkve, takozvana „priprata“, prilikom jedne eksplozije u 18. veku teško je oštećena, pa je današnja priprata većim delom naknadno dozidana. Srećom, u tom delu crkve očuvan je pod u mozaiku, koji je rađen od krupnog raznobojnog kamena.

MANASTIR MANASIJA

Freske

U celokupnom preostalom vizantijskom monumentalnom slikarstvu, iz XIII veka najviši domet je živopis Sopoćana (u jedinom hramu posvećenom istom prazniku), a iz XV veka – živopis Manasije.Iako teško oštećen, živopis Manasije spada u red najvećih dometa srednjovekovnog slikarstva. Od očuvanih fresaka najzanimljivija je kritorska kompozicija na zapadnom zidu glavnog dela crkve na kojoj despot Stefan drži u jednoj ruci povelju a u drugoj model manastira.

Na južnom i severnom zidu – u pevnicama – očuvani su veličanstveni likovi svetih ratnika. U gornjim zonama pevnica naslikane su scene iz života Gospoda Hrista i ilustrovane Njegove priče iz Jevanđelja. U glavnom kubetu su predstavljeni starozavetni proroci. U oltaru je naslikano Pričešće apostola i Povorka svetih otaca, među kojima je (poslednji u redu prema severu) prvi srpski arhiepiskop – sveti Sava. Na stubovima su dobro očuvani medaljoni sa poprsjima svetitelja, kao lik svetog arhanđela Mihaila (na južnom) i svetog Petra Aleksandrijskog (na severnom stubu).

Crkva manastira Manasija posvećena je svetoj Trojici, pa je praznik koji manastir slavi Sveta Trojica, Duhovi.

MANASTIR MANASIJA

Arheološki nalazi

Među brojnim pokretnim arheološkim nalazima iz manastira Resave možemo izdvojiti nekoliko celina, koje se međusobno razlikuju po nameni, ali i materijalu od koga su izrađeni: pečena zemlja, bronza, gvožđe, kost, kamen, staklo. Po brojnosti najzastupljenije su osude izrađene od pečene zemlje, raznolikih dimenzija, profilacije i ornamentisanja, među kojima prema nameni možemo izdvojiti: posude za pripremanje hrane (lonci, crepulje, vršnici), posude za služenje hrane (zdele, tanjiri, ibrici, bokali), tehničku keramiku (pećnjaci, vodovodne cevi).

U velikom broju otkriveni su i raznovrsni predmeti izrađeni od gvožđa, među kojima možemo izdvojiti oruđa za obradu zemlje, predmete za svakodnevnu upotrebu i građevinske elemente. Prisutne su  i zanatske alatke poput kovačkih i alata za obradu i oblikovanje kože, kamena drveta.U manastiru Resavi su najmanje zastupljeni primerci oružja, delovi opreme ratnika, nakit, luksuzne staklene posude i predmeti korišćeni tokom bogosluženja.Posebno mesto među pokretnim nalazima pripada delovima kamenih ukrasa, koji su nekada dekorisali enterijer crkve, njene fasade ili druge objekte manastirskog naselja. Istovremeno sa arheološkim istraživanjima vršena je konzervacija otkrivenih delova arhitekture ali i brojnih pokretnih nalaza. Tako je danas konzervirano preko 450 predmeta od gvožđa, bronze, kosti, i rekonstruisano je preko 140 posuda od pečene zemlje i stakla.

MANASTIR MANASIJA

Prvi međunarodni viteški turnir

„DESPOT STEFAN LAZAREVIĆ“

U jedinstvenom ambijentu zadužbine despota Stefana Lazarevića, manastiru Manasija, 25-27. avgusta 2015. godine, održan je prvi Međunarodni viteški turnir „Despot Stefan Lazarević“.

Viteški turnir je predstavljao dobar način da se sretnemo sa slavnom epohom evropskog kontinenta i vrednostima hrišćanske civilizacije na kojima je počivao stari svet, a koji duhovno objedinjuje sve narode Evrope. Osnovna ideja organizacije festivala je afirmacija viteških vrednosti kao ideala hrišćanskog življenja kroz služenje Bogu i zajednici , kao i ideji istine, lepote, časti i pravde, a koja može da bude nadahnuće budućim generacijama da u njima nađu svoje duhovno uspenje.Izvor viteštva je hrišćanska vera – sveštenici se mole Bogu za svet, a viteštvo brane svet izgrađen na toj veri. Vitez mora biti ispunjen sa sedam osnovnih vrlina: verom, nadom, ljubvlju, pravednošću, razboritošću, čvrstinom duha i umerenošću, gde sa istinom u srcu gradi duh i neguje vrlinu, sa težnjom da bude svet u svom življenju.Svaki deo viteške opreme nasićen je smislom i hrišćanskom simbolikom koja viteza podseća da mu je služba uzvišena.

Ukoliko vas put navede na Despotovac, nemojte preskočiti manastir Manasiju, jer ćete na jednom mestu naći lepotu, mir, spokoj i osetićete se kao da se nalazite uprošlosti, okruženi zamkom i vitezovima.

Naj magazin

fotografije Brana Jerinić